Pilot in de startblokken voor Grip op indirecte lozingen

Het programma Grip op indirecte lozingen is een samenwerking van HHNK, PWN, provincie Noord-Holland, Rijkswaterstaat, gemeenten in Noorderkwartier en drie omgevingsdiensten: Noordzeekanaal, Noord-Holland Noord en IJmond. Al deze partijen zijn vertegenwoordigd in de werkgroep die de uitvoering in goede banen leidt. Robin Bos, beleidsadviseur waterketen & riolering bij HHNK en trekker van de werkgroep: “We zijn druk bezig met de pilot. Daarin bezoeken de omgevingsdiensten elk dertig bedrijven in uiteenlopende branches, negentig in totaal. Zo halen we op welke stoffen ze gebruiken, wat ze daarmee doen, wat er in hun afvalwater zit en of ze aan de normen voldoen. We hebben inmiddels de bedrijven geselecteerd die we gaan benaderen en zijn de werkprocessen aan het uitwerken voor de controles. Inclusief checklists en welke stoffen we per branche laten analyseren.”

Effectieve bronaanpak
Het doel van deze pilot is om ervan te leren. Robin: “De effecten van probleemstoffen in het milieu op natuur en volksgezondheid krijgen – ook internationaal - steeds meer aandacht. PFAS is veel in het nieuws, maar er is een lange lijst zeer zorgwekkende en potentieel zeer zorgwekkende stoffen. Die zijn niet allemaal opgenomen in regels en vergunningen. Een deel is bovendien lastig te meten, wat de problematiek complex maakt. Ook zijn er stoffen waarvan nog onduidelijk is of en in welke mate ze schadelijke effecten hebben. Die kennis is nog volop in ontwikkeling. Ons programma richt zich vooral op een effectieve bronaanpak: wat niet in het riool terechtkomt, hoef je er ook niet uit te halen. Als we weten waar bepaalde schadelijke stoffen in het milieu vandaan komen, geeft dat handvatten om met bedrijven in gesprek te gaan. Zij leren er ook van. Het zou mooi zijn als je bedrijfsprocessen zo kunt aanpassen, waardoor er minder of geen schadelijke stoffen worden geloosd.”

Leren van elkaar
Met deze aanpak lopen de partijen in Noorderkwartier voorop in Nederland. Vandaar ook dat zij voor de pilot subsidie krijgen vanuit het Interbestuurlijk Programma versterking VTH-taken (VTH = vergunningverlening, toezicht en handhaving). Michel Serné, die Rijkswaterstaat vertegenwoordigt in de werkgroep: “Wij zijn blij met deze stap. Zelf hebben we er ook belang bij dat deze pilot slaagt. Want indirecte lozingen in het riool komen uiteindelijk via de rioolwaterzuivering van HHNK en andere waterschappen in rijkswater terecht, zoals bijvoorbeeld in het Noordzeekanaal of het IJsselmeer. Daar zijn wij verantwoordelijk voor de waterkwaliteit. In onze organisatie zit veel kennis op dit terrein, die wij ook graag in dit programma inzetten. Iedereen in de werkgroep doet dat vanuit het eigen expertisegebied en de eigen invalshoek – en zo leren we ook weer van elkaar.

Trainingen
Om het maximale uit het gezamenlijke leerproces te halen, krijgen betrokken medewerkers van de omgevingsdiensten dit jaar ook een opleiding om hun kennis over indirecte lozingen verder te ontwikkelen. Dit helpt hen niet alleen om bij de bedrijfsbezoeken de juiste informatie boven tafel te krijgen, maar ook om hun milieutaken en de beoordeling van vergunningsaanvragen beter in de vingers te krijgen. En zo hun rol als poortwachters echt te pakken. Robin: “Dat is nodig, want er is nog veel te doen. Dit jaar worden er negentig bedrijven bezocht om te kijken welke branches het interessantst zijn om mee in gesprek te gaan en hoe we ons programma van 2024 tot en met 2026 het beste kunnen uitvoeren. Het is de bedoeling dat dan een relevante selectie van het totale bedrijvenbestand in de regio wordt bezocht. Dat betekent dat het aantal controles flink omhoog moet. Als werkgroep denken we nu al na over hoe we dat gaan organiseren. Zodat we straks een goede inhaalslag kunnen maken.”