Landelijke maatlat geeft boost klimaatadaptief bouwen

De landelijke maatlat beschrijft doelen, prestatie-eisen en richtlijnen voor bouwen met het oog op overstromingen, wateroverlast, droogte, hitte, biodiversiteit en bodemdaling. Daarbij namen de opstellers – NFLUX, TAUW en Arcadis - verschillende regionale initiatieven als voorbeeld. Zoals de intentieverklaring Metropoolregio Amsterdam uit 2021, die al uitgebreid is tot het beheersgebied van HHNK. “Ook in Utrecht en Zuid-Holland hadden partijen al onderlinge afspraken gemaakt”, vertelt Karel Bruin-Baerts, programmamanager ruimtelijke adaptatie bij HHNK. “We zijn gezamenlijk opgetrokken richting Den Haag om aan te jagen dat er ook landelijke afspraken zouden komen. Vanuit de overtuiging dat klimaatadaptief bouwen in de diverse regio’s niet heel verschillend is. In Zeeland kunnen dezelfde buien vallen als in Groningen of Limburg.”

Een goede gezamenlijke basis
Bij vergelijkbare omstandigheden passen uniforme uitgangspunten om te bepalen wat klimaatadaptief bouwen inhoudt: welke doelen hangen we eraan en aan welke normen moet de gebouwde omgeving voldoen? Karel: “De landelijke maatlat zorgt ervoor dat er een gezamenlijke basis is, in plaats van dat we straks een wirwar aan regels hebben die per gemeente of per regio verschillen. Dit geeft houvast bij het maken én uitvoeren van bouwplannen, en maakt dat ook projectontwikkelaars, aannemers en adviesbureaus weten waar ze aan toe zijn. Want de prestatiedoelen zijn overal hetzelfde. En waarom zou je overal het wiel opnieuw uitvinden?”

Maatlat in de praktijk in de BUCH
De maatlat schrijft geen specifieke maatregelen voor om die doelen te bereiken. Dit biedt ruimte voor lokale invulling en toepassing. Hierin lopen de BUCH-gemeenten voorop. Beleidsmedewerker water en klimaatadaptatie Mathijs van Beusekom: “Sinds maart jl. is binnen de BUCH bijvoorbeeld de Verordening Hemelwaterberging van kracht. Die bepaalt dat bij nieuwbouw, percelen voorzien moeten worden van regenwaterberging – zoals een waterzak in de kruipruimte. En dat de eigenaren die berging vervolgens permanent in beheer houden. Daarnaast introduceren wij een puntensysteem voor natuur inclusieve nieuwbouw, waarbij elke maatregel voor de bevordering van biodiversiteit een bepaald aantal punten oplevert, zoals heggen en nestkasten. Nieuwbouwprojecten moeten een minimum aantal punten halen afhankelijk van de omvang en de locatie.”

Duidelijkheid voor iedereen
Mathijs en zijn collega’s zijn blij met de landelijke maatlat. “Goed dat de regionale uitgangspunten voor klimaatbestendige bouw zijn opgeschaald naar landelijk niveau. Dat geeft duidelijkheid voor ontwikkelaars, voor adviesbureaus voor de toetsing én voor inwoners en bedrijven die ermee te maken krijgen. Het heeft ons ook ambtelijke en bestuurlijke discussies bespaard over welke normen we willen hanteren. Met deze heldere kaders kunnen we vroegtijdig onze adviezen leveren bij nieuwbouw- en herinrichtingsplannen. Dat leidt tot lagere kosten en meer resultaat.”